- Bozony
- (ang. boson, od fizyka o nazwisku Satyendra Bose) to cząstki elementarne posiadające spin całkowity. Z tego to względu
podlegają statystyce Bosego – Einsteina i nie podlegają zakazowi Pauliego. Przykłady bozonów: foton, bozon W, bozon Z.
- Ciało doskonale czarne
- Pojęcie modelowe. Jest to ciało całkowicie pochłaniające padające na nie promieniowanie, niezależnie od długości fali tego
promieniowania. Ciało takie ma zatem zdolność absorpcyjną równą 1 dla dowolnej długości fali.
W rzeczywistości istnieją tylko ciała będące przybliżeniem CDC, są to m.in. czarna matowa powierzchnia (np. sadza) oraz wnęka
z małym otworkiem, która praktycznie całkowicie pochłania promieniowanie wpadające przez otwór do środka wnęki
- Częstość cyklotronowa
- Jest to częstość kołowa obiegu cząstki naładowanej w jednorodnym polu magnetycznym. Zależy ona od indukcji magnetycznej B,
masy cząstki m oraz wielkości ładunku elektrycznego q
- Degeneracja
- w fizyce kwantowej zwykle mianem degeneracji określa się sytuację, kiedy jednej wartości energii układu odpowiada wiele możliwych
stanów kwantowych. Tym samym, mierząc energię, jaką posiada układ kwantowy, nie jesteśmy w stanie określić, w którym ze stanów
kwantowych się on znajduje.
- dipol elektryczny
- układ dwóch różnoimiennych, ale równych co do wartości ładunków elektrycznych q, umieszczonych w pewnej odległości l od siebie.
- dipol magnetyczny
- układ dwóch różnoimiennych "ładunków" magnetycznych. W rzeczywistości bieguny magnetyczne występują zawsze parami.
Przykładami dipoli magnetycznych mogą być: magnes sztabkowy, solenoid, pętla z prądem.
- Efekt fotoelektryczny – zjawisko fotoelektryczne
- Zjawisko zachodzące w ciałach pod wpływem światła. Jest ono związane z przekazywaniem energii fotonów pojedynczym elektronom.
Efekt ten polega na emisji elektronów z powierzchni przedmiotu (tzw. efekt zewnętrzny) lub na przeniesieniu nośników
ładunku elektrycznego pomiędzy pasmami energetycznymi (tzw. efekt wewnętrzny), po naświetleniu promieniowaniem elektromagnetycznym
(na przykład światłem widzialnym) o odpowiedniej częstotliwości. Emitowane w ten sposób elektrony nazywa się czasem fotoelektronami.
- Elektronowolt (eV)
- Jednostka energii i pracy, spoza układu SI. Jest to energia, jaką uzyskuje swobodny elektron spadając swobodnie w polu
elektrostatycznym o różnicy potencjału 1V
- Energia jonizacji
energia jonizacji, energia potrzebna do jednostkowej jonizacji atomu, tzn. oderwania jednego elektronu z atomu. Energia jonizacji
maleje ze wzrostem numeru okresu (większa odległość od jądra i słabsze siły przyciągania elektronu z powłoki walencyjnej) a generalnie
(z licznymi wyjątkami, biorąc pod uwagę kolejne wartości) rośnie wraz ze wzrostem numeru grupy.
- Fale materii
- zwane też falami de Broglie'a są to fale reprezentujące cząstki w ujęciu mechaniki kwantowej.
Według hipotezy dualizmu korpuskularno – falowego każdy obiekt może być opisywany na dwa sposoby: jako cząstka/obiekt
materialny albo jako fala (materii). De Broglie przypisał poruszającym się cząstkom swobodnym o pędzie p i energii E
fale o długości λ = h/p i częstości f = E/h
- Fermiony
- to cząstki, które posiadają połówkowy spin (1/2, 3/2, ...), mierzony w jednostkach
 . Konsekwencją ich połówkowego spinu jest to, że podlegają one Zakazowi
Pauliego. Cząstki budujące materie (kwarki i leptony, jak też i większość złożonych cząstek, np. protony i neutrony) są fermionami.
Stąd według Zakazu Pauliego nie mogą współistnieć w tym samym stanie w tym samym miejscu.
- Fluorescencja
- Jest to jeden z rodzajów luminescencji, emisja promieniowania (światła) związana ze spinowo dozwolonymi przejściami cząsteczki (atomu)
między 2 stanami singletowymi. Czas trwania fluorescencji jest bardzo krótki i w praktyce ustaje wraz z przerwaniem
dostarczania promieniowania wzbudzającego, gdyż elektrony pobudzone promieniowaniem, nie pozostają na wyższym poziomie
energetycznym, lecz od razu wracają do stanu podstawowego. Fluorescencja to taki proces luminescencji, w którym przejście promieniste
zachodzi między stanami o takiej samej multipletowości.
- Gaz elektronowy
- Elektrony swobodnie poruszające się między dodatnio naładowanymi jonami w substancjach metalicznych. Jest kwantowomechanicznym
odpowiednikiem klasycznego gazu doskonałego dla cząstek podlegających statystyce Fermiego – Diraca.
- Herc [Hz]
- Jednostka miary częstotliwości w układzie SI. Jest to częstotliwość związana z ruchem periodycznym
 , f – częstotliwość drgań, T – okres drgań
1Hz = 1s-1
- Jonizacja
- oderwanie elektronu od obojętnego atomu lub cząsteczki. Zachodzi, gdy zostanie dostarczona energia do atomu (cząsteczki),
zwana energią jonizacji.
- Katastrofa w nadfiolecie
- Rozbieżność wyników doświadczalnych z wynikami teoretycznymi wynikającymi z wzoru Rayleigh'a – Jeans'a. Rozważania
teoretyczne prowadziły do wniosku, że wszystkie ciała powinny wypromieniowywać swoją energię prawie wyłącznie w paśmie
nadfioletu. Eksperyment wykazał, że gęstość energii zawsze pozostaje skończona i dla wysokich częstotliwości dąży do zera ⇒
sprzeczność.
- Kwantyzacja
- Polega na przeksztalcaniu ciągłego zbioru wartości, które może przybierać dana wielkość w skończony zbiór ściśle określonych
wartości (dyskretnych)
- Kwant energii
- porcja energii jaką może pochłonąć lub jaką może przekazać układ w elementarnym akcie oddziaływania z innym układem
(np. atom z fotonem).
- Larmora precesja
- ruch obrotowy, któremu podlegają paramagnetyczne mikroelementy materii (np. atomy o nie sparowanych elektronach, jądra atomowe
o nieparzystej liczbie protonów); ich stały moment magnet. oraz moment pędu, którym są obdarzone, sprawiają, że w polu magnetycznym
zachowują się one jak bąk obracający się w polu grawitacyjnym Ziemi, tzn. wykonują ruch precesyjny. Zjawisko odkrył 1897
J. Larmor.
- Liczby kwantowe
- w mechanice kwantowej nazywane są tak pewne parametry całkowite lub ułamkowe, odpowiadające określonym wartościom własnym i stanom
własnym operatorów kwantowych, opisującym energię i inne własności układów kwantowych.
Symbole liczb kwantowych są ustalone tradycją. Na przykład elektronowi w atomie przypisane są następujące liczby kwantowe:
- n (główna liczba kwantowa) kwantuje energię (w praktyce oznacza numer orbity elektronu) i przyjmuje wartości liczb
naturalnych dodatnich,
- l (poboczna liczba kwantowa) oznacza wartość bezwzględną orbitalnego momentu pędu i przyjmuje wartości liczb naturalnych
z zakresu <0,n−1>,
- m (magnetyczna liczba kwantowa) oznacza rzut orbitalnego momentu pędu na wybraną oś i przyjmuje wartości liczb całkowitych
z zakresu <−l,l>,
- s (spinowa liczba kwantowa) oznacza spin. Jest on stały dla danej cząstki elementarnej. Dla elekronu wynosi on ½. Ze względu
na stałą wartość ta liczba kwantowa jest niekiedy pomijana,
- ms (magnetyczna spinowa liczba kwantowa) pokazuje w którą stronę skierowany jest wewnętrzny moment pędu.
- Magnetyczny moment dipolowy
- jest efektem pochodzenia kwantowego i polega na posiadaniu przez cząsteczkę chemiczną lub cząstkę elementarną niezerowego momentu
magnetycznego zwanego spinem.
- Moment pędu (inaczej kręt)
- wektorowa wielkość fizyczna charakteryzująca ruch układu fizycznego względem określonego punktu (środka układu współrzędnych),
odgrywająca szczególnie ważną rolę przy opisie ruchu obrotowego; dla punktu materialnego o pędzie p poruszającego się w odległości r od
punktu odniesienia (tzw. wektor położenia punktu) równy jest iloczynowi wektorowemu.
- Natężenie prądu
- stosunek ilości ładunku elektrycznego przepływającego przez wyznaczoną powierzchnię do czasu przepływu ładunku. W przypadku
przewodników powierzchnią jest przekrój poprzeczny przewodnika.
- Praca wyjścia
- jest to energia, jaką należy dostarczyć elektronom metalu lub innego przewodnika lub półprzewodnika aby opuściły one substancję
i stały się elektronami swobodnymi. Określa ona zdolność danej substancji do emisji elektronów pod wpływem różnych czynników – np.
pola elektrycznego, energii cieplnej, światła, promieniowania albo padających cząstek. Często używaną jednostką pracy wyjścia jest
elektronowolt.
- Prawo Stokesa
- Prawo, które pozwala obliczyć siłę tarcia F, działającą na kulkę poruszającą się w ośrodku lepkim.
F =6p r η v,
gdzie r jest promieniem kulki, v jej prędkością, a h lepkością dynamiczną ośrodka.
Kulka porusza się ruchem przyspieszonym, aż osiągnie stałą prędkość graniczną, gdy siła F osiągnie wartość równą sile ciężkości
kulki zmniejszonej o siłę wyporu. Prawo odkrył sir George Gabriel Stokes (1819 – 1903).
- Równowaga termodynamiczna
- Równowaga termodynamiczna ma miejsce wtedy, gdy stan termodynamiczny układu nie zmienia się.
Tylko dla stanów równowagowych wartości parametrów termodynamicznych mają określony sens.
- Spin
- jest to własny moment pędu (moment) danej cząstki w układzie w którym cząstka spoczywa. Własny oznacza tu taki, który nie wynika
z ruchu danej cząstki względem innych cząstek, lecz tylko z samej natury tej cząstki. Każdy rodzaj cząstek elementarnych ma odpowiedni
dla siebie spin.
- Światło
- część promieniowania elektromagnetycznego widziana przez człowieka
- Widmo promieniowania elektromagnetycznego
- Zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce.
|