[Uwaga na wstępie: Wpis powstał w oparciu o artykuł Kerawalla et al. (2008), do którego dostęp jest płatny].
O potencjale edukacyjnym blogów pisze się wiele (choćby przedostatni mój wpis). Jednak zdecydowana większość informacji i analiz przedstawia wykorzystanie blogów w pracy z uczniami/studentami od strony nauczyciela. Perspektywa studenta, w moim odczuciu ważniejsza, jest często pomijana lub traktowana na drugim, jeśli nie trzecim, planie.
W 2008 roku grupa badaczy z Open University przeprowadziła badania wśród grupy studentów na kursie The e-Learning Professional. Badanie dotyczyło stosunku studentów do blogowania (ang. blogging behaviour). Kontekst badania był bardzo jasno sprecyzowany: grupa międzynarodowa w przedziale wiekowym 30-60 lat, ucząca się wyłącznie w środowisku online jak zostać profesjonalnym praktykiem e-learningu. Udział w badaniach był dobrowolny (odpowiedziało 15 ze 108 uczących się). Istotny dla celów analizy jest fakt, że blogowanie nie było na kursie obowiązkowe ani w żadnym stopniu wykorzystywane jako element końcowej oceny. Analiza zawartości blogów oraz wywiady doprowadziły zespół badawczy do wyróżnienia 5 typów zachowań blogerów:
- unikanie blogowania (2 osoby);
- budowa sieci zasobów (2);
- budowanie sieci wsparcia (3);
- blogowanie tylko dla siebie (4);
- blogowanie tylko po to, aby wywiązać się z sugerowanych na kursie zadań (4).
Unikanie blogowania jest rezultatem kilku czynników. Studenci wskazywali, że nie są przekonani do pisania bloga należącego do instytucji; nie umieją pisać na żądanie i zdecydowanie lepiej uczą się, korzystając z własnych, sprawdzonych metod (np. notatki na marginesach artykułów).
Dla studentów, którzy wykorzystywali blogi do budowy sieci zasobów ważni byli czytelnicy jako potencjalne źródło zasobów, pomysłów i linków. Studenci Ci chcieli czuć się częścią jak największej grupy. Ważna była możliwość wspólnego uczenia się i dzielenia informacją. Komentarze były bardzo pożądane z uwagi na prezentowanie nowych, innych punktów widzenia, a których autor bloga nie wziął pod uwagę. Jako że studenci dążyli do współtworzenia sieci zasobów kwestia poprawności prezentacji była w tym przypadku również istotna.
Główną potrzebą wykorzystania blogów do budowania sieci wsparcia było dotarcie do członków społeczności tworzącej się w ramach kursu. Dla tych studentów, obok aktywności akademickiej, blogowanie było dużym wsparciem emocjonalnym. Wpisy na blogach dotyczyły przebiegu ich życia studenckiego. Studenci bezpośrednio zwracali się do swoich czytelników prosząc ich o radę, przepraszając za ‘marudzenie’ o trudach z kolejnym zaliczeniem i pogodzeniem nauki z pracą. Społeczność w tym przypadku była ograniczona do 6-8 osób, dla których blogowanie stało się centralną aktywnością na kursie, dawało inspirację, wzbogacało uczenie się. Istotne jest także zmniejszenie poczucia izolacji, która jest częstym zjawiskiem w kursach online. Komentarze oczywiście i tu były bardzo pożądane. Świadczyły o tym, że blogi są nawzajem czytane, a opisywane sprawy nie pozostają obojętne dla innych studiujących.
Dla studentów, którzy wykorzystywali blogi jako osobistą przestrzeń pracy, odbiorcy nie byli istotni. Umieszczali tam bowiem luźne notatki, linki z krótkim komentarzem, cytaty wcięte z innych blogów lub materiałów kursowych. Blog stanowił więc elektroniczną wersję brudnopisu. Studenci nie podejmowali wysiłków, aby współtworzyć społeczność blogerów-studentów; bardzo rzadko odkrywali swoje emocje. Nie oczekiwali również dyskusji na swoich blogach, rzadko również czytali i komentowali blogi innych studentów.
Ostatnia grupa studentów prowadziła blogi tylko po to, aby wykonać ćwiczenia z kursu. Blogi były zatem w tym przypadku typowym dziennikiem uczenia się (ang. learning diary). Studenci Ci błędnie sądzili, że nieprowadzenie bloga będzie miało wpływ na zaliczenie kursu. Ich blogowaniu towarzyszyła niepewność i obawa wynikająca z braku doświadczenia w prowadzeniu bloga oraz nieznajomości samego narzędzia. Niektórzy studenci z tej grupy nie chcieli, aby ich posty były czytane przez innych w obawie, że ci odkryją ich niekompetencje. Inni byli przekonani, że ich opinie nie są na tyle interesujące, aby ktoś je czytał. Natomiast, co ciekawe, to właśnie dla tej grupy bardzo pomocne były komentarze innych studentów. Choć ich nie oczekiwali, to taki feedback pomagał im odnaleźć się w nowym środowisku nauki.
Przedstawione zachowania 15 studentów pokazały, po pierwsze jak bardzo blog jest elastycznym narzędziem, które studenci mogą dostosować do swoich potrzeb. Po drugie, z analizy wyników projektanci kursów e-learningowych mogą wyciągnąć wniosek, że zaprojektowanie wykorzystania narzędzia w aktywnościach na kursie i podanie studentom wytycznych, nie jest gwarancją, że narzędzie zostanie wykorzystane zgodnie z założeniami projektowymi.
—
Na podstawie: Kerawalla, L., Minocha, S., Kirkup, G. and Conole, G. (2008) ‘Characterising the different blogging behaviours of students on an online distance learning course’, Learning, Media and Technology, vol. 33, no. 1, pp. 21-33.
