Tutoring to spersonalizowana metoda edukacji, która umożliwia studentom pogłębienie wiedzy w określonym obszarze przez bezpośrednią interakcję z tutorem. Proces ten koncentruje się na dyskusji i rozmowie, podczas której tutor proponuje kluczowe zagadnienia do przemyślenia, zgodnie z tematyką, w której jest ekspertem. Tutor kieruje dyskusje na najbardziej istotne elementy, potencjalne trudności i pułapki, co pozwala studentom lepiej zrozumieć i przyswoić temat.
W tutoringu wykorzystuje się różnorodne narzędzia, takie jak projekty tutorskie, studia przypadków, pisanie esejów oraz prowadzenie badań naukowych. Kluczowym elementem jest jednak rozmowa i dyskusja, które umożliwiają studentom aktywne uczestnictwo w procesie nauki i rozwijają umiejętności krytycznego myślenia. Jest to metoda, która nie tylko przekazuje informacje, ale również inspiruje do dalszego samodzielnego poszukiwania wiedzy.
OPIS METODY
W metodzie jaką jest tutoring możemy rozróżnić dwa podejścia: tutoring naukowy oraz tutoring rozwojowy.
Zasadniczo z tutoringiem naukowym mamy do czynienia, jeżeli podopieczny deklaruje silne zainteresowania danym tematem i chęć rozwoju w tym kierunku. Tutoring naukowy może być również wykorzystany podczas zajęć do przekazania kompetencji z konkretnego przedmiotu mówimy wtedy o tutoringu przedmiotowym lub projektowym, jeżeli te kompetencje przekazywane są poprzez realizację zadań projektowych. Tutoring może być również metodą wykorzystaną podczas realizacji pracy dyplomowej, mówimy wtedy o tutoringu dyplomowym.
Nieco innym rodzajem tutoringu jest tutoring rozwojowy, który ukierunkowany jest na odkrycie potencjału, talentów, mocnych stron i zainteresowań podopiecznego. W przypadku tutoringu naukowego możliwa jest więc praca w niewielkich grupach studenckich natomiast w przypadku tutoringu rozwojowego, skoncentrowanego na poszukiwaniu osobistych celów dla podopiecznego, odpowiednią formą są spotkania jeden-na-jeden.
Centralnym elementem metody tutoringu jest rozmowa. Student przygotowuje zadanie domowe skupione wokół jednego z głównych zagadnień kluczowych. To zadanie może przyjmować różne formy, takie jak esej, studium przypadku, raport z przeprowadzonego eksperymentu, a nawet twórcze projekty takie jak nagranie filmu czy napisanie i odpowiednie skomentowanie kodu. Zadanie to jest przesyłane do tutora z odpowiednim wyprzedzeniem, co pozwala na staranne przemyślenie i sformułowanie pytań mających na celu skierowanie dyskusji w taki sposób, aby student miał możliwość zrozumienia i przemyślenia najważniejszych problemów związanych z danym zagadnieniem.
Spotkanie kończy się udzieleniem wzajemnej informacji zwrotnej oraz omówieniem kolejnego zadania domowego. Ten proces zapewnia ciągłość nauki i pozwala na konstruktywne omówienie zarówno sukcesów, jak i obszarów wymagających poprawy, co jest kluczowe dla efektywnego procesu edukacyjnego.
Główne etapy
- Przełamywanie lodów i budowanie relacji tutorskiej
- Poszukiwanie i formułowanie celu
- Definiowanie węzłowych zagadnień i kamieni milowych
- Realizacja celu
- Ewaluacja procesu i informacja zwrotna
Główne narzędzia podczas spotkań tutorskich to:
- Rozmowa
- Eseje
- Studia przypadków
- Projekty tutorskie
- Prowadzenie badań
- Pytania sokratejskie
- Dyskusje
DO JAKICH PRZEDMIOTÓW PASUJE?
Tutoring może być z sukcesem stosowany jako metoda nauczania dowolnego przedmiotu akademickiego. Szeroki wachlarz narzędzi wykorzystywanych w tutoringu począwszy od projektów tutorskich, poprzez prowadzenia badań, analizowanie studiów przypadku aż po eseje tutorskie i naukowe sprawiają, że tutoring można z powodzeniem stosować zarówno w naukach humanistycznych jak i ścisłych. Tutoring może być stosowany indywidualnie lub w małych grupach studenckich, najlepiej nie większych niż trzyosobowe, aby utrzymać spersonalizowany charakter metody.
Bardzo ważnym elementem są regularne spotkania, które powinny odbywać się nie rzadziej niż raz w miesiącu, najczęściej około ośmiu spotkań. Stosowanym uzusem jest osiem spotkań w semestrze po 90 minut każde.
Ważne jest, aby tutor posiadał odpowiednie przygotowanie merytoryczne, dobrą praktyką jest, aby jednostka wdrażająca skorzystała z pomocy istniejących ośrodków certyfikujących, zapewniając wysoką jakość takiego procesu.
Odpowiednim miejscem na tutoring jest niewielka sala seminaryjna lub większy pokój z dostępem do flipcharta, a w przypadku tutoringu naukowego pomocny może okazać się również komputer z dostępem do Internetu. Ze względu na małą grupę tutor może dostosować materiały, metody i szybkość procesu nauczania do indywidualnych potrzeb i możliwości studentów.
Stały kontakt z tutorem i mała liczebność grup sprawia, iż studenci są aktywnie zaangażowani w proces nauczania.
PRZYKŁAD
Student chcąc rozwijać swoje kompetencje z inżynierii obliczeniowej zgłasza się do programu tutoringowego. Podczas pierwszego, bardzo istotnego spotkania, tutor podejmuje starania, aby zidentyfikować i określić obszary zainteresowań swojego podopiecznego. W tym celu prowadzi z nim szczegółową rozmowę, starając się zrozumieć jego predyspozycje i zainteresowania.
Przed następnym spotkaniem, tutor przygotowuje trzy spersonalizowane propozycje tematów tutoriali. Każda z nich jest dodatkowo opisana, tak aby student mógł dokonać najbardziej świadomego wyboru. Załóżmy, że z zaproponowanych tematów student wybiera tutorial skoncentrowany na zgłębianiu przedmiotu algorytmów genetycznych. Po dokonaniu wyboru tematu przewodniego, zadaniem tutora jest określenie kluczowych zagadnień do omówienia. Wytyczne te mogą przybrać formę kamieni milowych, które należy osiągnąć, jak i listy konkretnych tematów do wykonania jako prace domowe. Warto zaznaczyć, że stanowi to jedynie plan początkowy, który ma elastyczny charakter i może ulec modyfikacji w trakcie realizacji. Tutor rekomenduje również literaturę lub inne źródła dla poszczególnych etapów.
Prace domowe przesyłane są do tutora z wyprzedzeniem tak aby poprzez sformułowanie odpowiednich pytań mógł on skierować dyskusję na kluczowe zagadnienia dotyczące omawianego przedmiotu. Prace są odczytywane, za zwyczaj, na głos po czym następują pytania i dyskusja. Zdarza się, że tematy esejów ulegają stopniowemu zawężeniu wraz z postępowaniem spotkań, zgodnie z pedagogiczną zasadą „od ogółu do szczegółu”. Na przykład, forma prac domowych może ewoluować od eseju dyskutującego, czy inspiracja naturą jest zawsze najlepszą drogą do optymalizacji, po zadanie projektowe. W takim zadaniu, student opracowuje własny algorytm genetyczny, aż do momentu, w którym jest on zastosowany do konkretnego problemu optymalizacyjnego. Rezultat ten jest następnie podsumowany i przedstawiony w formie eseju lub opracowania naukowego.
Każde spotkanie kończy się dwukierunkową informacją zwrotną a ostatnie spotkanie z tutoringu służy jako podsumowanie całego procesu. W tym czasie, osiągnięcia studenta są podsumowywane, a tutor pomaga w wyznaczeniu dalszych planów rozwojowych i kierunków działania na przyszłość.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Tutoring drogą do doskonałości akademickiej, Beata Karpińska-Musiał Adrianna Sarnat-Ciastko Agnieszka Dziedziczak-Fołtyn, Impuls 2020
Tutoring: Teoria, praktyka, studia przypadków, Piotr Czekierda, Bartosz Figas, Marcin Szala, Wolters Kluwer, Warszawa, 2018
